اختلال اضطراب جدایی و درمان – امروز با روانشناس خوب تهران آقای علی ریاحی دهکردی در خدمت شما هستیم پیرامون مبحث اضطراب جدایی یا همان separation anxiety disorder
یک ترس یا اضطراب شدید و مداوم مربوط به جدایی از فردی که به او بسیار وابسته است (معمولاً یکی از والدین یا مراقبان اصلی) که با حداقل سه (یا بیشتر) مورد از موارد زیر مشخص می شود:
الف – پریشانی مفرط و بیش از اندازه در مورد جدایی بالفعل یا مورد انتظار از چهره دلبسته.
ب – نگرانی بیش از حد و پایدار در مورد اتفاقی که ممکن است برای چهره دلبسته بیفتد (مثلاً گم شدن، آسیب رسیدن، بیماری، مرگ).
ج – مقاومت مداوم یا امتناع از دور ماندن یا جدایی از چهره دلبسته، حتی برای مدت کوتاه.
د- بینوایی و امتناع مکرر از شرکت در مدرسه یا سایر فعالیت‌های دور از خانه به دلیل ترس از جدایی.
ه – ترس مفرط و پایدار یا اکراه از تنها ماندن در خانه یا سایر مکان‌ها بدون چهره دلبسته.
و – کابوس‌های مکرر با مضمون جدایی.
ز- شکایات مکرر از علائم جسمی (مانند سردرد، معده درد، حالت تهوع یا استفراغ) که در زمان جدایی یا انتظار آن رخ می‌دهد.
علائم باید حداقل چهار هفته وجود داشته باشند و ناراحتی یا اختلال قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم ایجاد کنند. ترس یا اضطراب جدایی با جدایی از خانه یا چهره‌های دلبسته در کل دوران رشد یعنی از نوزادی تا بزرگسالی زودرس مشخص می‌شود.
تشخیص باید از موارد زیر افتراق داده شود:
اضطراب اجتماعی: در اضطراب اجتماعی، اضطراب به موقعیت‌های اجتماعی محدود می‌شود، در حالی که در اضطراب جدایی به‌طور خاص به جدایی از چهره دلبسته مربوط می‌شود.
اختلال اضطرابی فراگیر: در اختلال اضطرابی فراگیر، اضطراب گسترده است و به یک محرک یا موقعیت خاص محدود نمی‌شود.
فوبیاهای خاص: در فوبیاهای خاص، ترس یا اضطراب به یک محرک یا موقعیت خاص (به غیر از جدایی) محدود می‌شود.
اختلال هراس: در اختلال هراس، حملات وحشت‌زدگی عودکننده رخ می‌دهد که لزوماً با جدایی مرتبط نیستند.
اضطراب جدایی ۱۸ ماهگی:
A- یک مرحله رشدی طبیعی است که در اکثر کودکان بین سنین 10 تا 18 ماهگی رخ می دهد.
B- زمانی اتفاق می‌افتد که کودک می‌فهمد که او و والدینش افراد جداگانه‌ای هستند.
C- معمولاً با غریبه‌ها یا در موقعیت‌های جدید ایجاد می‌شود. * علائم ممکن است شامل گریه کردن، چسبیدن به والدین و امتناع از دور شدن از آنها باشد.
D- معمولاً خفیف است و طی چند ماه برطرف می‌شود.
اختلال اضطراب جدایی:
یک اختلال روانی تشخیص داده شده است که فراتر از اضطراب جدایی رشدی است. علائم شدیدتر و ماندگارتر هستند و حداقل چهار هفته (در کودکان) یا شش ماه (در بزرگسالان) طول می کشند. مربوط به جدایی از یک چهره دلبسته خاص است (معمولاً یکی از والدین یا مراقبان اصلی). علاوه بر علائم اضطراب جدایی رشدی، ممکن است باعث پریشانی یا اختلال قابل توجه در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم شود.
تفاوت‌های کلیدی:
سن: اضطراب جدایی رشدی در اوایل کودکی رخ می دهد، در حالی که اختلال اضطراب جدایی می تواند در هر سنی شروع شود.
شدت: علائم اضطراب جدایی رشدی معمولاً خفیف و زودگذر است، در حالی که علائم اختلال اضطراب جدایی شدیدتر و ماندگارتر است.
محرک: اضطراب جدایی رشدی معمولاً با غریبه‌ها یا موقعیت‌های جدید ایجاد می‌شود، در حالی که اختلال اضطراب جدایی به‌طور خاص به جدایی از چهره دلبسته مربوط می‌شود.
اختلال: اضطراب جدایی رشدی یک مرحله رشدی طبیعی است، در حالی که اختلال اضطراب جدایی یک اختلال روانی است که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. کودکانی که اضطراب جدایی شدید یا طولانی مدت را تجربه می کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به اختلال اضطراب جدایی باشند و باید توسط یک متخصص بهداشت روان ارزیابی شوند.
درمان‌های علمی مؤثر برای اختلال اضطراب جدایی عبارتند از:
روان درمانی:
درمان شناختی رفتاری (CBT): بر شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای غیر مفید مربوط به جدایی تمرکز دارد.
درمان سیستمیک خانواده: نقش خانواده را در اضطراب جدایی بررسی می کند و به خانواده کمک می کند تا سبک های ارتباطی و تعاملی خود را بهبود بخشند.
داروها:
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): مانند فلوکستین و سرترالین، می توانند به کاهش علائم اضطراب و افسردگی کمک کنند.
ترکیب روان درمانی و داروها:
ترکیب روان درمانی و داروها اغلب مؤثرترین روش درمانی برای اختلال اضطراب جدایی است.
درمان‌های خاص برای کودکان:
روش تدریجی جدایی: این برنامه شامل قرار دادن تدریجی کودک در معرض موقعیت‌های جدایی است، با شروع از زمان‌های کوتاه و افزایش تدریجی مدت زمان و دشواری جدایی‌ها.
بازی درمانی: به کودکان کمک می کند تا احساسات خود را از طریق بازی بیان کنند و مهارت های مقابله ای را بیاموزند.
ملاحظات مهم در درمان:
درمان باید با توجه به سن، شدت علائم و نیازهای فردی کودک یا بزرگسال تنظیم شود.
ایجاد پیوند درمانی قوی بین درمانگر و کودک/بزرگسال مهم است.
درمان اغلب یک فرآیند تدریجی است که نیاز به زمان و تلاش مداوم دارد.
حمایت خانواده و درک محیط مدرسه یا محل کار بسیار مهم است. با درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی می‌توانند علائم خود را مدیریت کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
